Jatagan Przychodnia WeterynaryjnaBlog

Guzy gruczołu mlekowego często spędzają sen z powiek właścicielom szczurzyc. Są obok guzów przysadki, najczęściej spotykanymi nowotworami.

Warto więc przyjrzeć się ich przyczynom, mechanizmom powstawania, możliwościom profilaktycznym i leczniczym. Właściwa prewencja może przedłużyć życie naszym ogonkom.

Większość guzów to nowotwory łagodne – gruczolaki i włókniakogruczolaki, zbudowane głównie z tkanki gruczołowej. Są otorbione, ograniczone, nie dają przerzutów - stanowią od 50-90 % przypadku. Ich negatywny wpływ na szczury związany jest z ich wielkością, powodują utrudnione poruszanie. Niejednokrotnie mogą rozmiarami przewyższyć zwierzę. Natomiast ok. 10 % to guzy złośliwe – gruczolakoraki, zbudowane z komórek o niskim zróżnicowaniu, naciekają okoliczne tkanki, dają przerzuty i wznowy pooperacyjne. Skóra nad nimi może ulegać owrzodzeniom. Listwa mleczna u szczurów ciągnie się od szyi do pachwiny, stąd lokalizacja guzów może być bardzo różna. Często rozrastają się w okolicy pachowej, pachwinowej oraz na brzuchu. Do nowotworzeni predysponowane są co prawda szczurzyce (powyżej 18 miesiąca życia), sporadycznie guzy pojawiają się u samców. Powstawanie i rozwój nowotworów gruczołu mlekowego podlega stymulacji hormonalnej. Pierwotnie sądzono, że za lwią część działania odpowiadają estrogeny. Badania naukowe jednoznaczne stwierdziły, że głównym bodźcem kancerogenezy jest prolaktyna – istotna jest rola guzów przysadki (większość wydziela prolaktynę). Estrogeny w mniejszym stopniu odpowiadają za patologię sutka, wpływając na tkankę gruczołową oraz indukując rozplem komórek przysadki. Do pozostałym czynników predysponujących do nowotworzenia należą: czynniki genetyczne, hormonalne, środowiskowe, wiek, płeć oraz dieta. Badania dowiodły że odsetek szczurów z guzami gruczołu mlekowego był większy, jeśli dostawały one suchą karmę do woli oraz karma była wysokoenergetyczna.

Leczenie opiera się na chirurgicznym wycięciu guza. W czasie jednego zabiegu równocześnie powinna zostać usunięta macica z jajnikami. Jeśli stan pacjenta podczas zabiegu nie jest stabilny, ovariohystorectomię należy wykonać w innym terminie. U starych zwierząt, który stan uniemożliwia operację jest możliwa terapia farmakologiczna. Wykorzystujemy bloker receptorów estrogenowych – tamoksifen. Eliminuje wpływ stymulacyjny estrogenów na tkankę gruczołową, lecz jego hepatotoksyczne (uszkadzające wątrobę) działanie u szczurów ogranicza możliwości stosowania. Inną metodą terapeutyczną jest kastracja farmakologiczna z użyciem implantu Suprelorin. Po wszczepienie pod skórę działanie utrzymuje się przez 18 miesięcy. Substancja czynna – deslorelina jest analogiem GnRH wydzielanym w sposób ciągły – dochodzi do spadku produkcji hormonów przysadki (m.in. FSH i LH), które zwiększają wydzielanie estrogenów.

Profilaktyka – najważniejsza jest wczesna sterylizacja samic. Badania naukowe dowodzą, że zabieg w wieku 3-4 miesięcy (testy przeprowadzone na szczepie Sprague-Dawley) zmniejszył odsetek szczurzyc z guzami gruczołu mlekowego z 47 do 4 %, natomiast częstość guzów przysadki z 66 do 4 %. Nie możemy zapomnieć o diecie – o zmniejszeniu ilości pokarmu, zawartości tłuszczu jak i kaloryczności. Wybierajmy też szczurki z linii, w których guzy gruczołu mlekowego występują sporadycznie.

Literatura:

- Katherine E. Ouesenberry, James W. Carpenter: Ferrets, Rabbit and Rodents, Clinical Medicine and surgery, 3th edition, 2012.
- Leck Susan: Mammary tumor in domestic rats, 1999.
- Gabrish Karl: Praktyka kliniczna. Zwierzęta Egzotyczne, 2009.
- Anna Meredith, Sharon Redrobe: BSAVA Manual of Egzotic Pets 4th Edition, 2002.
- http://ratguide.com
- James W. Carpenter: Exotic Animal Formulary, 4th Edition, 2013.